پوسیدگی دندان یکی از مشکلات شایع دهان و دندان است که سلامتی دندان‌های افراد را بعد از رویش دندان‌های دائمی و با هنگام وجود دندان‌های شیری تهیه می‌کند. بهترین راه برای سلامت دهان و دندان، به کارگیری راهکار‌هایی برای پیشگیری از پوسیدگی دندان است. اما بیش از ۹۰ درصد افراد معمولاً بعد از مدتی به دلایل مختلف اعم از عدم رعایت نکات مراقبتی و با جنس نامناسب دندان‌ها دچار این اختلال می‌شوند. روش‌های مختلفی برای درمان پوسیدگی دندان‌ها وجود دارد که اگر به آن‌ها توجه نکنید، این مورد باعث می‌شود سلامت دهان و دندان‌های شما به خطر بیفتد و نیاز به درمان‌های پیشرفته‌تری داشته باشید. فراموش نکنید که تأثیر در پیگیری درمان منسا ممکن است موجب از دست رفتن دندان شما شود. به این ترتیب این مورد را جدی بگیرید.
روش‌های مختلف درمان پوسیدگی دندان
روش‌های مختلفی برای درمان پوسیدگی دندان وجود دارد. با توجه به اینکه پوسیدگی دندان‌های شما تا چه مرحله‌ای پیشرفت کرده، این مورد ممکن است برای هر فرد متفاوت باشد. اما تنها راهکار لازم برای درمان پوسیدگی دندان تراشیدن بخش‌های پوسیده و پرکردن آن با مواد مناسب است که به ایمن اقدام پر کردن دندان می‌گویند. اگر پوسیدگی به قدری عمیق باشد، نیاز است پالپ دندان‌ها خارج شود. در این صورت دندان‌های شما می‌میرد و دیگر عصبی وجود ندارد که ما درد را احساس کنید.
در ادامه روش‌های درمانی مختلف را که با توجه به شدن پوسیدگی دندان پیشنهاد می‌شود، به شما خواهیم گفت:
فلوراید تراپی
در مراحل ابتدایی پوسیدگی، فلوراید تراپی می‌تواند به ترمیم مینای دندان کمک کند. برای این روش دندانپزشک ممکن است ژل، فوم یا وارنیش فلوراید را به دندان‌ها اعمال کند.
پر کردن دندان
رایج‌ترین روش درمان پوسیدگی‌های متوسط. مواد پرکننده مثل آمالگام یا کامپوزیت برای بازسازی دندان استفاده می‌شود. برای پوسیدگی‌های متوسط، بخش پوسیده دندان برداشته شده و با مواد پرکننده مانند آمالگام (نقره‌ای) یا کامپوزیت (هم‌رنگ دندان) پر می‌شود.
عصب‌کشی (درمان ریشه)
اگر پوسیدگی به عصب دندان برسد، باید عصب‌کشی انجام شود تا درد کاهش یابد و از عفونت جلوگیری شود. در این روش، عصب و پالپ آلوده برداشته شده، کانال ریشه تمیز و سپس پر می‌شود.
روکش دندان
برای دندان‌هایی که به شدت آسیب دیده‌اند، استفاده از روکش می‌تواند مفید باشد. این یک درمان تکمیلی است که به صورت همزمان با درمان‌های دیگر نظیر عصب کشی دندان و پر کردن دندان مورد استفاده قرار می‌گیرد. در مواردی که ساختار دندان به شدت آسیب دیده، پس از درمان، یک روکش (کراون) روی دندان قرار می‌گیرد تا استحکام و ظاهر آن را بازگرداند.
کشیدن دندان
در موارد شدید که دندان قابل نجات نیست، دندان کشیده می‌شود و به جای آن می‌توان از ایمپلنت دندان استفاده کرد. اگر دندان به حدی آسیب دیده باشد که قابل ترمیم نباشد، باید کشیده شود. پس از آن می‌توان از ایمپلنت، بریج یا پروتز برای جایگزینی دندان استفاده کرد.
مراجعه منظم به دندانپزشک بهترین راه پیشگیری و درمان به موقع است. بنابراین برای اینکه دندان‌های خود را از دست ندهید، پیگیری‌ها را فراموش نکنید.
علت درمان پوسیدگی دندان را بشناسید
این اختلال بر اساس میزان گسترش آن در سطح دهان و دندان به سطح‌های مختلف تقسیم‌بندی می‌شود که در ادامه مقاله به آن می‌پردازیم:
پوسیدگی سطح صاف: این نوع پوسیدگی معمولاً روی سطح صاف دندان‌ها، به‌ویژه بین دندان‌ها یا در قسمت‌هایی که پلاک‌ها جمع می‌شوند، ایجاد می‌شود. با رعایت بهداشت دهان و استفاده از نخ دندان قابل پیشگیری است.
پوسیدگی چاله‌ها و شیار‌ها: این نوع پوسیدگی در شیار‌های عمیق دندان‌ها (به‌ویژه دندان‌های آسیاب) اتفاق می‌افتد. معمولاً در افرادی که بهداشت دهان را به خوبی رعایت نمی‌کنند یا مسواک زدن کافی ندارند، بیشتر دیده می‌شود.
پوسیدگی ریشه دندان: این نوع در افرادی که لثه‌هایشان تحلیل رفته یا مسن‌تر هستند، دیده می‌شود. با تحلیل لثه، ریشه‌های دندان نمایان شده و مستعد پوسیدگی می‌شوند.
پیشگیری از این نوع پوسیدگی‌ها از طریق بهداشت مناسب و مراجعه منظم به دندانپزشک ممکن است. در بسیاری از موارد بنا به یکی یا چند مورد از دلایل زیر نیاز به درمان پوسیدگی دندان پیدا می‌کنید:
- بهداشت دهان نامناسب: عدم مسواک زدن و نخ دندان کشیدن منظم باعث تجمع پلاک‌های باکتریایی می‌شود.
- مصرف زیاد قند‌ها و نشاسته‌ها: باکتری‌ها از این مواد تغذیه کرده و اسید تولید می‌کنند که مینای دندان را تخریب می‌کند.
- خشکی دهان: کاهش تولید بزاق که به پاکسازی دهان کمک می‌کند.
- فاکتور‌های ژنتیکی: برخی افراد به طور طبیعی مستعد پوسیدگی دندان هستند.
انواع پوسیدگی دندان
این انواع بسته به محل پوسیدگی به کلاش‌های ۱ تا ۶ طبقه‌بندی می‌شود که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم. توجه داشته باشید روش‌های درمانی آن مانند موارد است که در بالا به آن اشاره کردیم. با این تفاوت که بسته به سطح پوسیدگی دندان ممکن است از پرکننده‌های مختلف و با درمان‌های ترکیبی همزمان استفاده شود.
- سطح ۱: این نوع به پوسیدگی مینای دندان روی سطح جونده اشاره دارد.
- سطح ۲: زمانی ایجاد می‌شود که پوسیدگی به مابین دندان‌های خلفی گسترش یابد.
- سطح ۳: پوسیدگی ما بین دندان‌ها جلویی.
- سطح ۴: پوسیدگی ما بین دندان‌ها جلویی که به قسمت‌های جلویی دندان گسترش یافته است.
- سطح ۵: پوسیدگی در بخش‌های طوق دندانی معروف به گردن دندان‌ها که به عصب دندان‌ها نزدیک است.
- سطج ۶: پوسیدگی در بخش بالایی تاج دندان.
چه زمان نیاز به ترمیم پوسیدگی دندان دارید؟
برای این مورد نیاز است نشانه‌های پوسیدگی دندان را بشناسید. برخی از این نشانه‌ها واضح‌تر و همچنین برخی از آن‌ها نشانه‌های پوسیدگی‌های ابتدای دندان‌ها هستند که در هر دو صورت لازم ست این نشانه‌های را جدی بگیرید. به طبع هرچه زودتر برای درمان این اختلال اقدام کنید، درمان شما سبک‌تر خواهد بود.
نشانه‌های پوسیدگی دندان می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- حساسیت دندان: حساسیت به غذا‌های سرد، گرم، شیرین یا ترش.
- درد دندان: درد ملایم تا شدید، به خصوص هنگام جویدن یا خوردن مواد غذایی خاص.
- لکه‌های تیره یا سفید: ظاهر شدن لکه‌های سیاه، قهوه‌ای یا سفید بر روی سطح دندان.
- بوی بد دهان: بوی نامطبوعی که به دلیل تجمع باکتری‌ها و پوسیدگی ایجاد می‌شود.
- حفره قابل مشاهده: تشکیل حفره‌های کوچک یا بزرگ در دندان که به راحتی قابل مشاهده یا حس کردن با زبان هستند.
- شکستگی دندان: پوسیدگی شدید ممکن است به ترک خوردن یا شکستن دندان منجر شود.
در صورت مشاهده این نشانه‌ها، مراجعه سریع به دندانپزشک برای جلوگیری از آسیب بیشتر ضروری است. معمولاً زمانیکه پوسیدگی دندان‌ها منجر به درد شود، برای درمان آن به دندانپزشک مراجعه می‌شود. در صورتی که مراجعه روتین برای بررسی‌های بیشتر و همچنین توجه به سایر نشانه‌ها نیز الزامی خواهد بود.
اقدامات مراقبتی بعد از درمان پوسیدگی دندان
بعد از درمان پوسیدگی دندان لازم است اقدامات مراقبتی را رعایت کنید تا مجدد دچار پوسیدگی دندان‌ها نشوید. در ادامه به اصلی‌ترین این فاکتور‌های مراقبتی اشاره می‌کنیم:
- پرهیز از خوردن غذا‌های سفت: برای جلوگیری از آسیب به پرکردگی یا روکش، تا چند ساعت بعد از درمان از جویدن غذا‌های سفت خودداری کنید.
- استفاده از مسکن‌ها: در صورت وجود درد یا ناراحتی پس از درمان، می‌توان از مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن استفاده کرد.
- رعایت بهداشت دهان و دندان: مسواک زدن منظم و استفاده از نخ دندان برای جلوگیری از ایجاد پوسیدگی جدید و حفظ سلامت دندان ضروری است.
- اجتناب از غذا‌ها و نوشیدنی‌های بسیار گرم یا سرد: دندان ممکن است بعد از درمان حساس باشد، پس از مصرف غذا‌ها و نوشیدنی‌های بسیار گرم یا سرد خودداری کنید.
- مراجعه به دندانپزشک: پیگیری درمان و انجام معاینات دوره‌ای برای اطمینان از صحت درمان و جلوگیری از مشکلات احتمالی اهمیت دارد. این نکات به حفظ دندان درمان‌شده و جلوگیری از مشکلات بیشتر کمک می‌کند.
همچنی با رعایت نکاتی که در دامه به آن می‌پردازیم می‌توانید از این اختلال پیشگیری کنید:
- مسواک زدن حداقل دو بار در روز با خمیر دندان فلوراید دار
- استفاده روزانه از نخ دندان
- محدود کردن مصرف غذا‌ها و نوشیدنی‌های شیرین و اسیدی
- استفاده از دهان‌شویه‌های حاوی فلوراید
سخن آخر
پوسیدگی دندان یکی از شایع‌ترین مشکلات دهان و دندان است که می‌تواند تأثیرات منفی بر کیفیت زندگی افراد داشته باشد. این مشکل نه تنها باعث درد و ناراحتی می‌شود، بلکه در صورت عدم درمان، ممکن است به عفونت‌های جدی و حتی از دست دادن دندان منجر شود. در این مقاله، به بررسی علل، نشانه‌ها و روش‌های درمان پوسیدگی دندان پرداختیم.